НОГБОН

НОГБОН
Ирон адæмы уарзондæр бæрæгбæттæй иу у Ногбон. Куы мæйы дыууадæсæм, куы æртындæсæм, куы цыппæрдæсæм бонмæ æрцæуы.
Ногбон баст у хурхæтæнимæ. Хистæртæ-иу хуымæтæджы не скуывтой: «Бон куыд даргъдæр кæны, афтæ адаргъдæр уæнт нæ цард, нæ амонд». Ногбоны-иу адæм дзырдтой: «Рæстæг ног цардырдæм акъул». Бон æрбацъæхтæ, уæд-иу алы хæдзар дæр йæ размæ арт скодтæ Фæсивæд арт скæнынмæ сæхи рагæй цæттæ кодтой. Уæдæ кæй арт стырдæр уыдзæн? Уæдæ кæй арт тынгдæр ныррухс кæндзæн? Хъæу-иу ныррухс, дæсгай æмæ дæсгай æртытæ арвы хъæбысмæ сæхи ивæзтой. Хистæрæй-кæстæрæй-иу арты алыварс сæмбырд сты, фæсивæд «сой-сой» хъæргæнгæ æртытыл зылдысты. Арт-иу сыгъд куы фæци, уæд-иу хистæртæй исчи загътæ ацы арт куыд басыгъд, афтæ басудзæнт нæ фыдбылызтæ дæр, афтæ фесæфæнт не знæгтæ.
Ногбоны фынгмæ бинонтæ сæхи рагæй цæттæ кодтой. Фынг цас бæркадджындæр уа, уыйас хуыздæр, уыйас бæркадджындæр уыдзæн æнæхъæн аз дæр. Бæрæтбоны фынгыл сæйраг бынат ахста æртхурон – дынджыр дзаджджын гуыдын. Уымæй хъуамæ бинонтæй алчидæр бахордтаид, искæмæн дæттын дзы не ‘мбæлд.
Изæры-иу бинонтæ Ногбоны фынгмæ æрæмбырд сты, æмæ-иу хистæр нæлгоймаг фæкуывта, фæарфæтæ кодта, бинонтæй-иу алкæй дæр бафæдзæхста Хуыцау æмæ йе сконд зæдтыл, аз-азы дæргъы амондджын куыд уой, æнæмаст, æнæфыдбылыз, зæрдæрухсæй куыд цæрой.
Ногбоны сæрмагондæй æртыгай чъиритæ кодтой Сафайæн, Сæрызæдæн, Бынаты Хицауæн, къутутæн, фосæн.
Бинонтæй хуыздæр къах, амондджындæр къах кæмæн уыд, уый-иу скъæтты фосыл æрзылд.
Ногбон æхсæв хъæлдзæг бæрæгбон у. Фæсивæд-иу сæуæлæ, куыд ничи сæ базыдтаид, афтæ алы дарæс скодтой æмæ хæдзæрттыл зылдысты заргæйæ: «Хæдзаронтæ, хæдзаронтæ! Уæ лæг саг куыд амара, уæ ус тыр куыд ныййара, уæ басылы къух мæн куыд фæуа».
Бинонтæ-иу Ногбон бирæ фæбадтысты, райсомæй-иу сæ раздæр æддæмæ чи ахызт, уый æрбацыд лыстытæ, хъæмп, кæнæ хоры нæмгуытимæ æмæ-иу сæ хæдзары къуымты бапырх кодта, уал æмæ уал хорзы хæдзарыл æрцæуæд, зæгъгæ.
Ногбон æхсæв-иу сылгоймæгтæ хыссæйæ скодтой басылтæ: адæмы, фосы, сырдты хуызæттæ æмæ-иу сæ сфыхтой. Хæдзармæ арфæтæ кæнынмæ чи цыд, уыдонæн-иу дзы радтой.
Цыкурайы фæрдыг кæмæ уыд, уыдон-иу æй Ногбон æхсæв систой æмæ йæм кастысты, сæхи йыл фæдзæхстой, табу йын кодтой.

Словарь по этнографии и мифологии осетин. 2014.

Игры ⚽ Поможем написать реферат

Полезное


Смотреть что такое "НОГБОН" в других словарях:

  • Ногбон — см. Ногбон – перевод Ногбон (ир.) – басилтæ, анзисæр (диг.) Ног аз ирон адæмы къæлиндарон бæрæгбæтты зымæгон циклы сæйрагдæр бæрæгбон. Ногбон зымæджы æмбисы кæй æрыййафы, уымæ гæсгæ иу кæрон скодта зæронд азæн æмæ иу райдыдта Ног аз; Ногбон… …   Словарь по этнографии и мифологии осетин

  • Ногбон – перевод — см. Ногбон Ногбон (ир.), басилта, анзисар (диг.) – Новый год, основной праздник зимнего цикла календарных праздников осетин. Приходясь на середину зимы, Ногбон одновременно заключал старый и начинал новый год; Ногбон отмечался через неделю после… …   Словарь по этнографии и мифологии осетин

  • НОГБОН – перевод — см. НОГБОН Новый год по старому стилю – Ногбон – один из любимых осетинами праздников – приходится на 12 14 января. Ногбон связан с солнцестоянием, – не зря наши предки молились: «Да удлинится наша жизнь так же, как удлиняется день». На рассвете… …   Словарь по этнографии и мифологии осетин

  • БÆЛДÆРÆН — Бæлдæрмæ кувæн бæрæгбон. Уалдзыгон бæрæгбон. Æрлæууы, æрдз йæ зымæгон фынæйæ куы райхъал вæййы, рæдзæ мæдзæ куы нал фæкæны, фæлæ Хуры хъарммæ бынтондæр куы базмæлы, уæд. Æхсæв æмæ бон сæ бартæ кæрæдзимæ куы радтынц æмæ бон даргъдæр кæнын куы… …   Словарь по этнографии и мифологии осетин

  • ФЫССÆН ÆХСÆВ — Ирон, стæй ирайнаг иннæ адæмтæм ног азы бæрæгбон хуыйны Ногбон. Ногбоны æхсæвæй райдайы ног аз. Уый стыр æмæ кадджын, бирæвæрсыг æмæ мидисджын бæрæгбон у. Бирæ алыхуызон æгъдæуттимæ, фарны хъуыддæгтимæ баст у. Ногбон ис зæронд æмæ ног азы æхсæн,… …   Словарь по этнографии и мифологии осетин

  • АЙСАНА — Нæртон Уырызмæг æмæ Сатанайы фырт. Кадæг «Уырызмæг æмæ Сырдон» нын зæгъы: «Нартæ æрæмбырд сты æмæ загътой: «Уырызмæг йæхиуыл фæхæцыди æмæ фервæссыди йæхиуыл. Ныр ма уымæн зæнæг куы фæуа, уæд йæ зæнæг дæр сæ фыды хуызæн рахæсдзысты, æмæ ма уæд… …   Словарь по этнографии и мифологии осетин

  • ДОНЫСКЪÆФÆН — тж. ДОНЫСКЪÆФÆНТÆ Ногбонæй фондз боны фæстæдæр вæййынц Доныскъæфæнтæ. Ирон рагон бæрæгбон. Чырыстон дин парахатгæнджытæ йæ бабастой, Чырыстийыл Иуан донæй куы саргъуыдта, уыцы бонимæ. Фæлæ бæлвырд у, ирон ариаг дин чырыстон динæй дзæвгар рагондæр …   Словарь по этнографии и мифологии осетин

  • НАФЫ ДЗУАР — см. НАФЫ ДЗУАР – перевод Нафы дзуары бæрæгбон вæййы Ногбоны фæстæ. Кæд Ногбон мæйногмæ æрцæуы, уæд иннæ мæйноджы вæййы Наф, кæд æмæ Ногбон мæйзæронды æрæййафы, уæд ма Нафмæ вæййы мæй. Нафæн йæхицæн уыд хуым. Бакуыстой иу æй Нафы фысымтæ. Цы хор… …   Словарь по этнографии и мифологии осетин

  • НАФЫ ДЗУАР – перевод — см. НАФЫ ДЗУАР Праздник Нафы дзуара (см. Наф) отмечается после Ногбона. Если Ногбон приходится на новолуние, то в следующее новолуние отмечается праздник Нафа, если Ногбон приходится на четвертую фазу луны, то до Нафа остается месяц.… …   Словарь по этнографии и мифологии осетин

  • Роща Хетага — У этого термина существуют и другие значения, см. Роща. У этого термина существуют и другие значения, см. Хетаг. Координаты: 43°03′34.81″ с. ш. 44°17′37.01″ в. д. / 43.059669° с. …   Википедия


Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»